Anayasa Mahkemesi (AYM), Karayolları Trafik Kanunu’nda aday sürücülerin sürücü belgelerinin hangi koşullarda iptal edileceğine ilişkin hükmü iptal etti. Söz konusu düzenleme, belge iptalinin şartlarının yönetmelikle belirlenmesini öngörüyordu. AYM, bu durumun Anayasa’ya aykırı olduğunu belirterek, iptali yönünde karar aldı. Karar, Resmî Gazete’de yayımlandıktan sonra dokuz ay sonra yürürlüğe girecek. Bu süre içerisinde Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin (TBMM) yasal boşluk oluşmaması için yeni bir düzenleme yapması bekleniyor.
Temel Hakların Sınırları Kanunla Belirlenmeli
AYM kararında, bireylerin araç kullanma hakkının özel hayatın bir parçası haline geldiği vurgulandı. Sürücü belgesinin iptal edilmesi gibi bir işlemin bireyin özel yaşamına doğrudan etki ettiğine dikkat çeken Mahkeme, bu tür işlemlerin ancak açık ve net bir kanuni düzenlemeyle yapılabileceğini ifade etti. İptali istenen kuralın, sürücü belgesi iptaline ilişkin esasların ve usullerin yönetmelikle belirlenmesini öngördüğü belirtilerek, bu durumun "özel hayata saygı gösterilmesini isteme hakkı"na yönelik sınırlama anlamına geldiği kaydedildi.
Kararda ayrıca, temel hak ve özgürlüklerin sadece kanunla sınırlandırılabileceği hatırlatıldı. Bu tür sınırlamaların dayanağının sadece şeklen bir kanun olması yeterli görülmedi. Aynı zamanda kanunun sınırları, ilkeleri ve uygulama çerçevesini de net biçimde tanımlaması gerektiği belirtildi. Anayasa'nın 7. maddesine atıf yapılarak, yasama yetkisinin devredilemez olduğu ve temel haklara müdahale niteliği taşıyan düzenlemelerin mutlaka yasama organı tarafından yapılması gerektiği vurgulandı.
İdareye Sınırsız Yetki Tanınamaz
AYM’nin iptal kararında en dikkat çeken unsurlardan biri de, yönetmelik yoluyla verilen yetkilerin belirsizliğiydi. Mahkeme, sürücü belgelerinin hangi durumlarda iptal edileceğine dair herhangi bir yasal çerçevenin çizilmediğine işaret etti. Bunun yerine, bu yetkinin tamamen idarenin inisiyatifine bırakıldığını ve bu durumun belirsizlik yarattığını ifade etti. Temel hakları ilgilendiren alanlarda, idarenin sınırsız yetkiyle hareket etmesi hukuka uygun bulunmadı.
İptal edilen düzenleme nedeniyle oluşabilecek yasal boşluğun kamu yararını olumsuz etkileyebileceğini değerlendiren AYM, bu nedenle kararın hemen yürürlüğe girmemesi gerektiğine hükmetti. TBMM’ye yeni bir yasal düzenleme hazırlaması için 9 aylık süre tanındı. Bu süreçte mevcut uygulamanın devam edeceği ve oluşabilecek karmaşanın önüne geçileceği açıklandı.