Virginia Tech Üniversitesi’nden bilim insanlarının yürüttüğü çalışmaya göre, bu gıdalardan günde bir porsiyon fazla tüketen kişilerde Alzheimer gibi demans türleri de dahil olmak üzere bilişsel bozulma riski belirgin şekilde artıyor.
Araştırmada, Michigan Üniversitesi’nin Sağlık ve Emeklilik Çalışması (Health and Retirement Study) verileri kullanılarak 55 yaş ve üzeri 4 bin 750 ABD’li katılımcı 7 yıla kadar izlendi. Katılımcıların 2014-2020 yılları arasında her iki yılda bir bilişsel durumları değerlendirildi.
Sonuçlara göre, ultra işlenmiş hayvansal ürünlerden (sosis, salam, hazır etli pizzalar gibi) günde bir porsiyon fazla tüketenlerde bilişsel bozulma riski yüzde 17 artarken; gazozlar, şekerli buzlu çaylar ve meyve aromalı içecekler gibi şekerli içecekleri bir porsiyon fazla içenlerde risk yüzde 6 yükseldi.
Olumsuz etki oluşturuyor
Araştırma, ilginç bir şekilde toplam ultra işlenmiş gıda tüketimi ile bilişsel bozulma arasında anlamlı bir ilişki bulamadı. Ancak özellikle et ve içecek kategorisindeki ürünler beyin sağlığı üzerinde olumsuz etki yaratıyor. Tatlılar, atıştırmalıklar, tahıl veya süt bazlı hazır yiyeceklerde benzer bir ilişki gözlemlenmedi.
Virginia Tech Üniversitesi’nden Beslenme Profesörü Brenda Davy, dengeli beslenmenin önemine dikkat çekerek, “Değiştirilebilecek şeyler var. Önemli olan ölçülü olmak ve beslenme seçimlerinde makul, dengeli davranmak” dedi.
Araştırmaya göre, ABD’deki hane halklarının 2020 yılında satın aldığı gıdaların yüzde 65’i, içeceklerin ise yüzde 38’i ultra işlenmiş ürünlerden oluşuyor. Hem gençler hem de yaşlı yetişkinler günlük kalori alımlarının yarısından fazlasını bu ürünlerden sağlıyor.
Virginia Tech’ten İnsan Gelişimi Uzmanı Ben Katz ise, yemek pişirme becerilerinin sağlık açısından kritik bir müdahale aracı olabileceğini belirtti: “Bir diyeti takip etmek bir şeydir ama insanlara o diyeti hazırlama becerilerini kazandırmak bambaşka bir şey.”
Uzmanlar, ultra işlenmiş etleri ve şekerli içecekleri azaltmanın beyin sağlığını korumak için atılabilecek en basit ama en etkili adımlardan biri olduğunu vurguluyor.