Siber zorbalık Gençlerin peşini bırakmıyor: Gençler siber zorbalığa maruz kalıyor

Kovid-19 salgının çocukların yaşam tarzları üzerine yapmış olduğu olumsuz etkilerin sonuçlarından olan dijital bağımlılık, sosyal medya kullanımı ve çocukların siber zorbalığa maruz kalışının araştırıldığı proje; İMEF Başkanı Dr. Süleyman Basa, Ankara Gençlik Merkezlerindeki gençlerle yapılan araştırma neticesinde kamuoyu ile şu şekilde paylaştı:

​Erkeklerde oyun bağımlılığı daha yüksekken, kızlarda ise sosyal medya bağımlılığı daha çok olduğu tespit edilmiştir.

​Sosyal medya bağımlılığı ve oyun bağımlılığı giderek arttıkça siber mağduriyet de iyice artmaktadır.

​Gençlerin ise yüzde 87,6’sı en az 1 sosyal medya hesabı kullanmakta.

​En çok kullanılan sosyal medya hesaplarından biride Instagram: Yüzde 63,2.

​2. ve 3. sırada yer alan sosyal medya platformları ise snapchat (% 35,6), twitter (% 20,3), Tiktok (% 16,8) ve Facebook (% 9,8).

Sosyal medya hesabında kullanmadığını belirtenlerin oranı yüzde 13,7.

​Gençler günlük olarak ortalama 1 ila 3 saatler arasında televizyon başta olmak üzere tablet ve bilgisayar kullanıyor.

​Gençlerin % 1’i 10 saatten en çok ekran karşısında kalıyor.

​Gençlerin % 47,4’ünün televizyon / tablet / bilgisayarda geçirdiği zaman ise 1-3 saat.

​Gençlerin telefon başta olmak üzere / tablet / bilgisayarı en sık kullanma amaçları şöyle gerçekleşti: İnternette dolaşmak % 62, oyun oynama % 56 ve sosyal medya hesaplarına girme ise % 54,6.

​Gençlerin % 35,6’sı internetten ödev yapmakta olup/ ders ve araştırma gibi nedenler ile kullanıyor.

​Katılımcılardan siber zorbalığa maruz olarak kaldığını belirtenlerin oranı da % 9,6 iken, siber zorba olduğunu söyleyenlerin oranı ise % 2,4.

​En sık siber zorbalık yolları kısa mesaj, resimli mesaj ve kişiyle alakalı küçük düşürücü internet siteleri.

Kovid-19 salgın sürecinin hızlandırdığı, hızla dijitalleşen dünyada hayatın kaçınılmaz bir parçası olan interneti gençlerin güvenli ve etkin bir şekilde kullanmasını sağlamak ve onların internetteki fırsatları yakalamasına olanak tanımak çocuk hakları açısından çok önemlidir.

Çocukların ve gençlerin dijital dünyaya eşit bir şekilde, güvenli yollarla ulaşmasının sağlanması için multidisipliner olarak eğitim, sağlık, teknoloji ve sivil toplum kuruluşlarının ortaklaşa  çalışmalarına ihtiyaç vardır.

Kovid-19 salgınının Dünya Sağlık Örgütü tarafından salgın olarak ilan edilmesinden sonra çocukları sadece aktif Kovid-19 enfeksiyonuna yakalanma ve hastalanma riski değil, çocuk istismarı ve ihmali, obezite, fiziksel aktivite azlığı, internete ve dijital dünyaya artan maruziyet ve eğitimden uzak kalma gibi bir çok soruna neden olduğu görülmüştür.

Kovid-19 salgını esnasında okul kapanmaları ve evde karantina önlemleri çocuk ve ergenler açısından fiziksel aktivite, ekran süresi ve uyku düzeni açısından önemli yaşam tarzı değişikliklerine yol açmıştır.

Yetişkin yaşlarda ise kronik hastalıklara yol açan ve tüm dünyada bir halk sağlığı sorunu olarak görülen obezite oranları daha çok artmıştır. Salgın sürecinde eğitim faaliyetlerin uzaktan eğitime dönüşmesi, evde geçirilen zamanın artması, okul ve arkadaş ortamlarından ise uzaklaşma gibi durumların çocukların dijital ortamlara katılım oranı artmıştır.

Zamanının büyük çoğunluğu ise oyun oynayarak geçiren çocuklarda okul da başarısızlığı, düzensiz olmaya ve yetersiz uyuma, hareket kısıtlılığı olmak üzere kas iskelet sistemi sorunları ortaya çıkmaktadır.

Yapılan çalışmalar ergenlerin oyun oynamak ve yemek yemediğinden dolayı, öğünlerini düzensiz beslendiğini ortaya çıkmıştır. Bu durum kilo kaybı ve obezite olarak ortaya çıkar.

Türkiye'de başta sosyal oyun kategorisinde oyun oynama süresi olarak temel alındığında oyuncu başına 38,4 saat ile dünya birincisidir.

Çocukların dijital oyun oynama zamanı ise  179,9 dakika yani (3 saat) olduğu ve dijital oyun oynamaya başlama yaş ortalamasında 4,5 yıl olduğunu göstermiştir. Dijital cihazlara bu kadar çok maruz aşırı oynama isteği, dijital oyun bağımlılığına sebep olmaktadır.

Salgın döneminde ayrıca sosyal medya kullanımı çocuklar arasında artmıştır. Çocuk ve ergenin sağlığını korumakta önemli bir etken olan öğretmen ve hekimlerin yakından ilgilendiği akran zorbalığı, teknolojinin ve internetin sık kullanılması ile tekrardan şekillenmiş ve siber zorbalık olarak literatürde kendine yer bulmuştur.

Çocuk sağlığını başta tehdit eden siber zorbalık, savunmasız grupları hedef alması, görülme sıklığı ve şiddetindeki artış göz önüne alındığı zaman acil olarak ele alınması gereken bir problem haline gelmiştir.

Çocuklarda siber zorbalık başta olmak üzere; dijital araç ve cihazlardan, mesajlaşma, e-posta ve sosyal medyadan, tekrarlayıcı bir şekilde bir çocuk ya da ergenin hakarete uğraması, tehdit edilmesi ve taciz edilmesidir.

Siber zorbalık; saldırganlık, hakaret edici mesajların gönderilmesi gibi doğrudan veya söylentilerin yayılması, çevrimiçi akran grubundan birinin dışlanması gibi dolaylı yollarla olabildiği gibi, fotoğraf ve videoların kullanılması ile görsel olarak da gerçekleşebilmektedir.

TUİK 2021 yılı Çocuklarda Bilişim Teknolojileri Kullanım Araştırmasına göre, ülkemizde 11-15 yaş grubundaki çocuklarda akıllı telefon kullanımının % 75’e kadar yükseldiği düşünülürse siber zorbalık, mağdur çocuklara telefonları kadar yakınındadır.