Teknolojinin olmadığı yıllarda çocukların en önemli eğlencesi oyun ve oyuncaklardı. Çocuklar kadar yetişkinlerin de kendine has oyunlar ürettiği yılları geride bıraktık. Haberimizde teknolojinin olmadığı yılların eski çocuk oyunlarını bulacaksınız.
Yozgat gibi Anadolu şehirlerinde teknolojiden yoksun yıllardan günümüze gelmeyi başaramayan ancak çocukların hayallerini süsleyen oyunları Çamlık Gazetesi olarak sizler için derledik. Eski çocuk oyunları, yetişkinlerin dost sohbetlerinde köy odalarında oynadığı köy seyirlik oyunların renkli detayları haberimizde.
Çocuk oyunları ve köy seyirlik oyunları vardı
Uzun yıllar önce radyonun belli belirsiz anımsandığı, telefonun lüks olduğu, televizyonun henüz olmadığı dönemlerde yaşayan kişiler iyi bilirler ki, çocuklar kendi oluşturdukları oyun ve oyuncaklarla eğlenerek zaman geçirmeye çalışırlardı. Yetişkinler de uzun kış gecelerinde eğlenecek etkinlikler bulma peşindeydiler.
Bunların sonucunda birbirinden güzel çocuk ve yetişkin oyunları ortaya çıktı. Çocuklar mahalle aralarında çeşitli oyunlar oynar, yetişkinler de özellikle düğünlerde ilginç gösteriler düzenler ve hem kendilerini hem de çevrelerindekileri eğlendirirlerdi. Bu nedenle Yozgat’ta oynanan oyunları iki başlık altında toplayabiliriz: çocuk oyunları ve köy seyirlik oyunları.
Köy seyirlik oyunları köy düğünlerinde yaşatılıyor
Günümüzde teknolojinin hızla yaygınlaşmasının bir sonucu olarak kitle iletişim araçlarının çoğalması insanların eğlenceye bakış açısını değiştirmiş ve bunun sonucunda geleneksel oyun kültürü unutulmaya yüz tutmuştur. Her ne kadar yetişkinlerin “köy seyirlik oyunu” dediğimiz gösterileri köy düğünlerinde sergilenmeye devam etse de bu oyunlar da eski önemini yitirmiş bulunmaktadır. Halk kültürümüzün önemli ögelerinden birisi olan bu yöresel oyunlarımızın unutulmaması oldukça önemlidir. İşte bu yazıda onları size tekrar hatırlatmak amaçlanmıştır.
Çocuk oyunlarını ele alırken her yörede yaygın olan ve tüm ülkece bilinen saklambaç, körebe gibi oyunlara değinmedik.
Şimdi hep beraber yöresel oyunlarımıza bakalım.
Beş Taş Oyunu
Beş taş oyunu en az iki kişiyle oynanır. Genellikle kız çocuklarca oynanan bu oyunda oyuna önce kimin başlayacağı genelde sayışmaca ile seçilir. Oyun için adından da anlaşıldığı üzere beş yuvarlak taş kullanılır. Oyun azdan çoğa ve de zora doğru belirli aşamalarla sürdürülür.
1. Birler: Taşlar çok dağılmayacak biçimde yere bırakılır. Ebe yerdeki taşlardan uygun olanını seçer. Seçtiği taşı havaya atar. Her taşı havaya attığında yerden bir taş alıp havaya attığı taşı yakalar. Yerdeki taşlar bitinceye kadar bu işlem devam eder. Eğer havaya attığı taşı yakalayamaz ya da yerden almak istediği taştan başka bir taşa dokunursa oynama hakkı diğer kişiye geçer.
2. İkiler: Taşlar yere atılır. Uygun olan bir taş alınıp havaya atılır. Yerdeki taşlar ikişerli olarak alınmaya çalışılır ve atılan taş tutulur.
3. Üçler: Taşlar yere atılır. Uygun bir taş ele alınıp havaya atılır. Yerdeki diğer üçü alınmaya çalışılır ve atılan taş tutulur.
4. Dörtler: Taşlar yere atılır. Uygun olan bir taş havaya atılır. Yerde bulunan dört taş bir seferde alınmaya çalışılır ve atılan taş tutulur.
5. Köprü: Tüm taşlar yere atılır. Başparmak ve şahadet parmağının arası açılır ve bir kale görüntüsü verilmeye çalışılır. Oyuncu yerden herhangi bir taşı eline alır. Rakip oyuncu en son parmağın arasından geçecek taşı seçer. Bu taş, diğer taşların parmaklar arasından geçirilmesine engel olacak taştır. Oyuncu elindeki taşı havaya atar. Bu sırada yerdeki taşı kaleden geçirmeye çalışır. Bunun için iki adet hakkı vardır. Birinci seferde taşı düzeltir, ikinci seferde taşı parmakları arasından geçirir. Eğer bu esnada taşı başka bir taşa çarptırır ya da havaya attığı taşı kapamazsa hakkı rakip oyuncuya geçer.
6. Bitiş: Tüm bu işlemlerden sonra oyunun son bölümüne geçilir. Taşların tamamı avuç içinde hafifçe yukarı doğru atılarak ve avucun tersiyle tutulmaya çalışılır. Avcunun tersinde en çok taşı tutmayı başaran oyuncu oyunun kazananı olur.
Beştaş oyununun farklı oynama biçimleri de bulunmaktadır. Biz burada en yaygın olanı üzerinde durduk.
