Türk sinemasının iki önemli ismi Zeki Demirkubuz ve Nuri Bilge Ceylan, 1990'ların sonu ve 2000'lerin başında aynı mahallede yaşadıkları için sıkça bir araya gelen, fikir alışverişi yapan yönetmenler olarak tanınıyordu. Ancak ilişkileri, özellikle 2006'dan itibaren hızla soğudu ve günümüze dek süren bir küslüğe dönüştü. Küslüğün kökeninde, intihal iddiaları, festival rekabeti ve kişisel kırgınlıklar yatıyor. Demirkubuz, Ceylan ile "hiçbir zaman çok yakın arkadaş olmadıklarını", sadece coğrafi yakınlıktan dolayı görüşmelerinin yoğunlaştığını belirtiyor. Ceylan ise iddiaları reddederek, Demirkubuz'un "algı yaratmaya çalıştığını" söylüyor. Bu gerilim, 2023 Aralık ayında Ceylan'ın "Kış Uykusu" kitabının yayımlanmasıyla yeniden alevlendi ve sosyal medyada sert bir polemiğe yol açtı.
Festival Rekabeti ve Kırgınlıkların Başlangıcı
Küslüğün dönüm noktası, 2006 Antalya Altın Portakal Film Festivali olarak gösteriliyor. Demirkubuz'un "Kader" filmi, Ceylan'ın "İklimler"ini geçerek En İyi Film ödülünü ve 300 bin TL para ödülünü kazandı. Törende Ceylan'ın bayıldığına tanık olan Demirkubuz, hemen yanına giderek yardım teklif etti ve ertesi gün "Geçmiş olsun" diye aradı. Ancak Ceylan'ın bu jestlere yanıt vermemesi, ilişkiyi kopma noktasına getirdi. Demirkubuz, Ceylan'ın bu tavrını "çiğ bir hareket" olarak nitelendiriyor ve küslüğün buradan başladığını savunuyor. Ceylan ise bayılmasının 40 derece ateşle sağlık sorunundan kaynaklandığını, bunu herkesin bildiğini belirterek Demirkubuz'un yorumunu haksız buluyor. Ayrıca, Demirkubuz Cannes Film Festivali'ni eleştirdiği için Ceylan'ın kendisine küstüğünü iddia ediyor: "Cannes'ın muhtarı mısın, nesin sen?" diye soruyor. Bu dönemdeki ödül rekabeti, ikilinin Cannes anılarında da soğuk rüzgarlar estirdi; Demirkubuz, Ceylan'ın ödül gecelerinde masasına oturup konuşmadığını hatırlatıyor.
İntihal İddiaları ve Sosyal Medya Polemiği
Gerilimin asıl fitilini ateşleyen ise Ceylan'ın 2008 yapımı "Üç Maymun" filminin, Demirkubuz'un bir senaryosundan intihal edildiği iddiası. Demirkubuz, bu iddiayı doğrudan dile getirmese de, 2012 yapımı "Yeraltı" filmindeki bir sahnede (yemek masasında fikir hırsızlığı suçlaması) Ceylan'a gönderme yaptığı yorumları yaygın. Ceylan, 2023'te yayımlanan "Kış Uykusu" kitabının "Yapım Güncesi" bölümünde 17 yıllık suskunluğunu bozarak iddiayı yalanlıyor: "Tabii ki yok böyle bir şey. Zeki bunu çok iyi biliyor ama nedense öyle bir izlenim yaratmayı tercih ediyor." Kitabın çıkışı, Demirkubuz'u tetikliyor ve Habertürk'teki bir programda sert açıklamalar yapıyor: "Adilik yapmasın", "Otur oturduğun yerde ve dişini sıkmaya devam et." Ceylan, Twitter'da (X) yanıt veriyor: "Ne söylerse söylesin cevap vermeyeyim diyordum, ama bu üslup karşısında bu artık mümkün değil. Kendine şimdiden bir YouTube kanalı açarsa iyi eder." Polemik, yıl sonuna doğru Ceylan'ın son sözüyle doruğa çıkıyor: "Hiçbir kanıtı olmayan bir sürü hayal ürünü iddiayla uğraşmak kolay değilmiş. Bundan sonra mahkeme yoluyla devam ederiz." Demirkubuz ise "Aç kalsam ekmek parası isteyeceğim biri değildi" diyerek dostluklarını abartmamalarını istiyor.
