İYİ Parti Yozgat Milletvekili ve önceki dönem Tarım, Orman ve Köyişleri Bakanı Lutfullah Kayalar, Türkiye genelinde tarım sektörünün büyük bir krizle karşı karşıya olduğunu belirterek hükümeti acil önlem almaya çağırdı.
Kayalar, “Sabit gelirli kesimler dışında, özellikle çiftçimizin durumu çok kötü. Bu artık geçici bir sorun değil, derinleşen bir tarım krizidir” dedi.
Yozgat Merkez İlçe Kongresi’nde konuşan Kayalar, Yozgat genelindeki tarımsal üretimi değerlendirdi. Yerköy’den Akdağmadeni’ne, Kadışehri’nden Tokat sınırına kadar yapılan incelemelerde ürün rekoltesinin ciddi biçimde azaldığını belirten Kayalar, “Pancar dışında hasat dönemi tamamlandı ama genel tablo iç açıcı değil. Üretim düşüyor, çiftçinin kazancı kalmadı” ifadelerini kullandı.
Kayalar, iklim koşullarının olumsuz etkilerinin yanı sıra yanlış tarım politikalarının da bu tabloyu ağırlaştırdığını söyledi: “İklim koşulları etkili ama tüm suçu doğaya atamayız. Çiftçimiz tohum tedarik edemiyor, ilaç bulmakta zorlanıyor, ekipmanlarını tamir ettiremiyor. Mazot fiyatları el yakıyor, işçi ücretleri sürekli artıyor. Bu kadar yükün altında üretici eziliyor.”
“Tarım unutuldu, çiftçi yalnız kaldı”
Tarımın Türkiye ekonomisinin temeli olduğunu vurgulayan Lutfullah Kayalar, son 20 yılda sektörün bilinçli şekilde ihmal edildiğini dile getirdi.
“Sanayi, teknoloji ve dijital dönüşüm elbette önemli ama bunların hepsinin temeli tarımdır. Tarım olmadan sanayi de olmaz. Ne yazık ki hükümet çiftçinin sesini duymuyor. Sanki bir yapay zekâ sistemi kurulmuş da ‘tarım’ ve ‘çiftçi’ denilince tepki vermiyor. Bu ülkenin en temel sorunu, tarımın zayıflamasıdır.”
“15 milyon liralık üretim yaptı, kazancı sıfır”
Kayalar, Sorgun’da görüştüğü bir çiftçinin durumunu örnek göstererek üreticinin içinde bulunduğu çıkmazı gözler önüne serdi:
“Bir çiftçimiz 15 milyon liralık üretim yaptığını anlattı ama giderleri o kadar artmış ki elinde hiçbir kazanç kalmamış. 100–200 dönüm arazide üretim yapanların hali daha da kötü. Önümüzdeki yıl yeniden ekim yapabilecek güçleri yok.”
Kayalar, üreticinin ayakta kalabilmesi için kredi ertelemesi, yeni kredi desteği ve tohum tedarikinde kolaylık gibi acil adımların atılması gerektiğini belirterek, “Hükümet bu konuda sessiz. Tarımda her geçen gün tablo ağırlaşıyor” dedi.
“Kendi kendine yeten ülke artık ithalatçı oldu”
Kayalar, dünya genelinde yaşanan krizlerin gıdanın stratejik önemini ortaya koyduğunu vurguladı:
“Pandemi ve Rusya–Ukrayna savaşı bize tarımın bir milli güvenlik meselesi olduğunu gösterdi. Bir zamanlar kendi kendine yeten yedi ülkeden biriydik. Şimdi ise tarım ürünlerini ithal eden bir ülke haline geldik.”
Hayvancılıkta da tabloyun vahim olduğunu belirten Kayalar, “Son 11 yılda 11 milyar dolar ithalata harcandı. Bu paranın dörtte biri yerli üreticiye hibe edilseydi, Türkiye üç yıl içinde hayvancılığını toparlardı” dedi.
Kayalar, ithalat politikalarının bazı çevrelerin kazancına dönüştüğünü vurgulayarak şu çarpıcı ifadeyi kullandı:
“2 dolara mal edilen ürün, Türkiye’de 4 dolara satılıyor. Aradaki fark birilerinin cebine giriyor. Kaynak var ama doğru yönetilmiyor. Sorun tam da burada.”
“Üretim zinciri çöktü, adaletli yönetim şart”
Tarımın yanı sıra sanayi, ihracat, işçilik ve memuriyet alanlarında da ciddi sorunlar yaşandığını söyleyen Kayalar, ülkenin ekonomik dengesinin bozulduğunu belirtti.
“İşveren üretim yapamıyor çünkü döviz dengesi bozuldu, maliyetler arttı. İşçi de, işveren de bizim insanımız. Teraziyi dengede tutmak zorundayız. Herkesin refahını sağlayacak adaletli bir yönetim gerekiyor.”
“Çiftçi toprağını satmak zorunda kalıyor”
Kayalar, geçim sıkıntısı nedeniyle topraklarını satan üreticilerin durumuna dikkat çekerek, “Çiftçimiz dürüst insandır, ama geçinemediği için toprağını satıyor. Bu onun suçu değil, kötü yönetimin sonucudur.”
Yozgatlı çiftçilerin vatanına ve toprağına bağlı insanlar olduğunu vurgulayan Kayalar, “Biz Yozgatlı olmaktan gurur duyuyoruz. Bu toprakların insanı üretkendir ama yalnız bırakıldı. Yeter ki yönetenler halkın sesine kulak versin, çiftçiyi ve üreticiyi yeniden ayağa kaldıralım” dedi.
“Bu topraklarda umut var”
Konuşmasının sonunda Türkiye’nin ekonomik sıkıntılarına rağmen umudunu koruduklarını dile getiren Kayalar, “Ülkemizin sorunları var ama bu topraklarda umut da var. Yeter ki yönetim, insanına kulak versin. Çiftçisine, üreticisine sahip çıksın” diyerek sözlerini tamamladı.