Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) Başkanı Raci Kaya, TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu’nda sosyal güvenlik sistemine ilişkin önemli açıklamalarda bulundu. Emekli maaşlarının neden düşük olduğu yönündeki soruları yanıtlayan Kaya, geçmiş yıllarda “mezarda emeklilik” ifadesinin sıkça kullanıldığını hatırlatarak, bugün ortalama yaşam süresinin 78 yıla ulaştığını söyledi. Kaya, “Yirmi yıl prim ödeyip 48 yaşında emekli olan kişiler var. Avrupa’da bu süre ortalama 65 yaş” diyerek mevcut sistemin sürdürülebilirliğine dikkat çekti.
Avrupa’da 45 Yıl, Türkiye’de 20 Yıl Prim Ödeniyor
Raci Kaya, Türkiye ile Avrupa ülkeleri arasındaki prim ödeme sürelerine dikkat çekerek, SGK’nın aktüeryal dengesiyle ilgili bilgi verdi. Türkiye’de ortalama prim ödeme süresinin 20 yıl olduğunu belirten Kaya, Almanya’da bu sürenin 45 yıla kadar çıktığını, Avrupa genelinde ise 40 yıl civarında olduğunu ifade etti. Kaya, "Benim sistemimde 20 yıl prim ödeniyor, emeklilik yaşı 48. Avrupa’da bu yaş ortalama 65. Beklenen yaşam süresi Türkiye’de erkeklerde 77, kadınlarda 79” dedi.
Ayrıca, doğurganlık oranının düşmesiyle Türkiye'nin genç nüfus avantajını yitirmeye başladığını belirten Kaya, önümüzdeki on yılda bu oranın daha da düşeceğini vurguladı. Yaşlanan nüfusun emeklilik sistemine etkisine dikkat çekerek, aktif çalışan sayısının artırılmasının önemine değindi.
Kaya, 2023 yılından bu yana EYT (Emeklilikte Yaşa Takılanlar) düzenlemesi kapsamında yaklaşık 3 milyon kişinin emekli olduğunu açıkladı. Normalde her yıl ortalama 400 bin kişinin emekli olduğunu belirten Kaya, bu sayıların istihdam-emeklilik dengesini bozduğunu söyledi. Aktif/pasif oranının sürdürülebilir olması için önümüzdeki 10 yılda 10 milyon yeni istihdam oluşturulması gerektiğini vurguladı.
SGK’ya olan GSS borçlarının emekli maaşlarından yüzde 25 oranında kesilerek tahsil edilmesini içeren yeni düzenleme de komisyonda gündeme geldi. Ayrıca işveren prim teşviklerinin etkinliğinin azaldığı gerekçesiyle imalat dışı sektörlerde teşvik oranlarının 4 puandan 2 puana düşürülmesi planlanıyor.