Bu iki kıta, coğrafi konumları, iklim özellikleri ve ekosistemleriyle Güney Yarımküre'nin en dikkat çekici bölgelerini oluşturuyor.
Avustralya: Güney Yarımkürenin Tek Kıta-Ülkesi
Coğrafi Konum
Tamamen Güney Yarımküre’de yer alan Avustralya, hem kıta hem ülke özelliğini taşıyan tek coğrafi alan olarak öne çıkıyor.
10°–43° güney enlemleri, 113°–153° doğu boylamları arasında bulunur.
Yaklaşık 7.682.300 km² yüzölçümü ile dünyanın beşinci büyük kıtasıdır.
Türkiye’nin yaklaşık 10 katı büyüklüğündedir.
İklim ve Mevsimler
Güney Yarımküre’de yer aldığı için mevsimler Kuzey Yarımküre’nin tam tersidir:
Yaz: Aralık – Şubat
Sonbahar: Mart – Mayıs
Kış: Haziran – Ağustos
İlkbahar: Eylül – Kasım
İklim Çeşitliliği
Avustralya, geniş yüzölçümü nedeniyle çok farklı iklim tiplerine sahiptir:
Kuzeyde tropikal iklim,
Güneybatıda Akdeniz iklimi,
Güneydoğuda ılıman iklim,
İç kesimlerde çöl iklimi hakimdir.
Antarktika: Dünyanın En Güney ve En Soğuk Kıtası
Temel Özellikler
Antarktika, üzerinde hiçbir ülkenin bulunmadığı tek kıta olmasıyla diğerlerinden ayrılır.
Yaklaşık 14.4 milyon km² yüzölçümü vardır.
Dünya yüzeyinin en soğuk, en kurak ve en rüzgârlı kıtasıdır.
%90’ı buzla kaplıdır ve bu buzullar Dünya’nın tatlı su rezervlerinin büyük bölümünü barındırır.
İklim Koşulları
Yıllık ortalama sıcaklık: -50°C
Yaz aylarında sıcaklık: -20°C
Bazı bölgelerinde 2 milyon yıldır yağmur yağmamıştır
Bu nedenle Antarktika, “soğuk çöl” olarak da anılır.
Bilimsel Önemi
1959’daki Antarktika Antlaşması ile koruma altına alınmıştır.
Sadece bilimsel araştırmalara açıktır.
“Bilim ve Barış Kıtası” olarak kabul edilir.
Neden Sadece Avustralya ve Antarktika Güneyde Tamamen Yer Alıyor?
Diğer kıtalar ekvatoru kesen veya kuzeyde kalan kara parçalarına sahiptir:
Afrika: Ekvator kıtanın ortasından geçer.
Güney Amerika: Büyük kısmı güneyde olsa da kuzeyde de toprakları vardır.
Asya, Avrupa ve Kuzey Amerika: Büyük ölçüde Kuzey Yarımküre’dedir.
Bu nedenle tamamen Güney Yarımküre’de bulunan kıtalar yalnızca Avustralya ve Antarktikadır.
Güney Yarımküre'nin Genel Özellikleri
Dünya nüfusunun yalnızca %10’u burada yaşar.
Okyanusların oranı kara parçalarından çok daha fazladır.
Coriolis etkisi nedeniyle rüzgârlar ve okyanus akıntıları Kuzey Yarımküre’nin tersine yönelir.
Zengin Biyoçeşitlilik
Avustralya: kanguru, koala gibi endemik türler
Antarktika: penguen, fok ve balina türleri
Jeolojik Geçmiş
Her iki kıta da eski Gondwana Süperkıtası’nın parçalarıdır. Milyonlarca yıllık ayrılma süreçleri sonucunda günümüzde tamamen Güney Yarımküre’de konumlanmışlardır.
