Türkiye’nin Doğu Anadolu Bölgesi’nde yer alan Erzurum, tarihi boyunca pek çok medeniyete ev sahipliği yapmış kadim şehirlerden biri olarak biliniyor. Günümüzde hem tarihi dokusu hem de kültürel zenginliğiyle öne çıkan Erzurum’un geçmişte farklı bir isimle anıldığı ise çok fazla bilinmiyor. Antik kaynaklara göre Erzurum, Bizans döneminde Theodosiopolis adıyla biliniyordu. Bu isim, dönemin Roma İmparatoru II. Theodosius onuruna verilmişti.
Theodosiopolis'ten Erzurum’a Uzanan Bir Miras
Theodosiopolis adı, özellikle Bizans döneminde Erzurum’un stratejik bir kale şehri olmasıyla öne çıktı. Sınır hattına yakın konumu nedeniyle hem savunma hem de ticaret açısından önemli bir merkezdi. Ancak bölge, Arap akınları ve Türklerin Anadolu’ya girişiyle birlikte ciddi değişimlere sahne oldu. Zamanla bu topraklarda yeni yerleşimler kuruldu, yeni isimler benimsendi.
Erzurum isminin kökeni konusunda farklı rivayetler bulunsa da en yaygın olanı, “Arz-u Rum” yani “Rum toprağı” ifadesinden türediği yönünde. Bu ifade zamanla halk arasında değişime uğrayarak “Erzurum” halini aldı. Böylece Theodosiopolis adı yerini, bugünkü kullanımıyla Erzurum’a bırakmış oldu.
Erzurum İsmi Ne Zamandan Beri Kullanılıyor?
Tarihsel belgeler, Erzurum isminin 11. yüzyıldan itibaren kullanılmaya başlandığını gösteriyor. Anadolu Selçuklu ve daha sonra Osmanlı döneminde bu ad yaygınlaştı ve resmi kayıtlara da bu şekilde geçti. O tarihten bu yana Erzurum adı, hem yönetimsel belgelerde hem de halk arasında kalıcı olarak kullanılmaya devam etti.
Bu yönüyle Erzurum, ismi tamamen değişen şehirlerden biri olmasa da, antik çağlardaki adı olan Theodosiopolis’ten bugünkü haline doğal bir geçiş süreciyle ulaşmış şehirler arasında yer alıyor. Hem tarihi adı hem de bugünkü ismiyle Erzurum, Türkiye’nin kültürel hafızasında özel bir yer tutmayı sürdürüyor.