Buğday, baklagiller ve hayvansal ürünler, günlük sofralardan özel günlere kadar ilçelerin mutfak geleneğini süslüyor. İç Anadolu Bölgesi, karasal iklimi ve verimli toprakları sayesinde yemek kültürünü doğrudan etkiliyor. Bölgede en önemli tarım ürünü buğday olup, buğday kullanımı hem günlük yemeklerde hem de özel günlerde ön plana çıkıyor. Yozgat ve ilçeleri, özellikle Şefaatli ve Yerköy, dört mevsimi belirgin olarak yaşaması ve düz arazisiyle makinalı tarım ile büyükbaş hayvancılığa uygun bir yapıya sahip.
Bölgenin iklimi ve coğrafi konumu, tarım ürünlerinin çeşitliliğini artırıyor. Arpa, nohut, mercimek, fasulye, şeker pancarı, yonca, ayva, elma ve ceviz gibi ürünler, ilçelerin yemek kültürüne zenginlik katıyor. Bu özellikler, bulgur pilavı, mantı, yaprak sarma ve tarhana çorbası gibi yöresel yemeklerin ortaya çıkmasını sağlıyor.
Şefaatli ve Yerköy’de Günlük Yemekler
Şefaatli ve Yerköy’de kış aylarında sıcak yemekler, yaz aylarında ise serinletici yemekler tercih ediliyor. Yöre mutfağının ana unsuru buğday olup, bulama çorbası gibi yemeklerde kullanılıyor. Küçükbaş hayvanlardan elde edilen tavuk etiyle hazırlanan arabaşı çorbası, kış sofralarının vazgeçilmez lezzeti.
Diğer yöresel çorbalar da dikkat çekiyor:
· Ayran Aşı (Ayranlaş): Yarma ve yoğurttan yapılan bu çorba, yörede sık tüketiliyor. Eskiden çorbaya “aş” denilmesi nedeniyle adı ayran aşı olarak kalmış. Fasulye, nohut ve yarma haşlandıktan sonra yoğurt veya yayık ayran ile karıştırılarak servis ediliyor.
· Ekmek Aşı (Ekmaşı): Kuru ekmekten hazırlanan bu çorba, eskiden çok yapılırken günümüzde nadiren uygulanıyor. Mercimek ve ekmek karışımı ile pişiriliyor ve yöresel sofralarda özel tat olarak yer alıyor.
· Sütlü Çorba: Kaynayan süte bulgur ilave edilerek hazırlanan bu yemek, eskiden sık tercih edilse de günümüzde nadir yapılmaktadır.
Özel Günler ve Yöresel Lezzetler
Şefaatli ve Yerköy’de yemek kültürü sadece günlük öğünlerle sınırlı değil. Düğünler, mevlitler, bayramlar, ölü ziyaretleri ve adak günlerinde sofralar yöresel tatlarla donatılıyor. Sabah kahvaltısı, öğle ve akşam yemekleri ile günün dördüncü öğünü olan “yatsılık” zamanlarında, yöresel lezzetler sofraları süslüyor.
Bahçelerde ve bağlarda yetiştirilen sebzeler ile hayvancılık ürünleri, yemeklerin çeşitliliğini artırıyor. Özel günlerde ve günlük sofralarda kullanılan malzemeler, bölge zenginliğinin mutfağa yansıması olarak öne çıkıyor.
Kabak Gülü Dolması: Yazın Vazgeçilmezi
Yaz mevsiminde sık yapılan kabak gülü dolması, kabak çiçeklerinden hazırlanıyor. İç harç olarak bulgur, dereotu, soğan, maydanoz, nane, tereyağı ve sıvı yağ kullanılıyor. Çiçeklerin içine doldurulan harç, tencereye dizilip üzerine tereyağı ilave edilerek pişiriliyor. Modernleşmenin etkisiyle kabak gülü dolması, lüks restoranlarda da tercih edilen bir lezzet hâline gelmiş durumda.
Şefaatli ve Yerköy, İç Anadolu’nun yemek kültürünü en iyi temsil eden ilçeler arasında yer alıyor. Buğday, baklagiller ve hayvansal ürünlerin günlük ve özel gün sofralarında yoğun şekilde kullanılması, bölgenin kültürel mirasını nesiller boyunca yaşatıyor.