Arabaşı, İç Anadolu'nun eşsiz tatlarından biri olarak bilinir. Yozgat ve çevresinde özellikle kış aylarında sofralardan eksik olmayan bu lezzet, köklü bir tarihe ve ilginç bir hikayeye sahiptir.
Arabaşı'nın Tarihçesi
Arabaşı'nın kökeni tam olarak bilinmemekle birlikte, 13. yüzyılda Karamanlı Beyliği dönemine kadar uzandığı tahmin edilmektedir. "Ara aşı" olarak bilinen bu yemek, zamanla adını "Arabaşı" olarak değiştirmiştir. Arabaşı, Osmanlı döneminde tören yemekleri arasında yer almış ve Karamanlılardan çevre beyliklere yayılmıştır. Günümüzde Yozgat başta olmak üzere Kayseri, Nevşehir, Konya ve Afyonkarahisar gibi birçok ilde kış aylarının vazgeçilmez şölen yemeği haline gelmiştir.
Arabaşı'nın Yapılışı ve Tüketimi
Arabaşı, iki ana bileşenden oluşur: hamur ve çorba. Hamur, un, su ve tuz ile hazırlanır ve muhallebi kıvamına gelene kadar pişirilir. Ardından geniş bir tepsiye dökülüp soğumaya bırakılır. Soğuyan hamur dilimlenerek servis edilir. Çorbası ise genellikle tavuk veya keklik etiyle yapılır. Yozgat ve çevresinde arabaşı çorbası, haşlanmış tavuk etinin yanında limon ve sarımsaklı yoğurt ile sunulur.
Arabaşı, ekmekle değil, özel hazırlanmış hamurla birlikte tüketilir. Çorbanın içine atılan hamur parçaları yutularak yenir. Eskiden çorba aynı tastan içilir ve çorbaya hamuru düşüren kişinin evinde bir sonraki arabaşı yapılırdı. Bu gelenek, arabaşının bir ritüel haline gelmesine katkı sağlamıştır.
Birlik ve Beraberliğin Çorbası
Arabaşı'nın Kültürel Önemi Yozgat'ta arabaşı, sosyal ve kültürel bir etkinlik olarak kabul edilir. Özellikle kış aylarında ailelerin ve arkadaşların bir araya gelerek arabaşı yemeği yemesi, birlik ve beraberliğin pekişmesini sağlar. Ayrıca, Yozgat dışında yaşayan Yozgatlılar da bu lezzeti gurbet ellerde yaşatmaya çalışarak memleket özlemlerini bir nebze olsun giderirler.
Arabaşı, Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından 2013 yılında tescillenmiş olup, Yozgat'ın kültürel mirası olarak kabul edilmiştir. Bu tescil, yemeğin gelecek nesillere aktarılmasında önemli bir rol oynamaktadır.
Arabaşı sadece bir yemek değil, aynı zamanda Yozgat'ın tarihini, kültürünü ve sosyal yaşamını yansıtan önemli bir değerdir. Bu eşsiz lezzetin hikayesi ve gelenekleri, Yozgatlıların gurur kaynağı olmaya devam ediyor.