Tarihe tanıklık etmiş birçok ilde olduğu gibi Yozgat’ın da tarihi ve turisttik açısından keşfedilmeyi bekleyen yerleri bulunuyor.
Birçok medeniyete tanıklık eden bu yerler binlerce yıl öncesine de tanıklık ediyor.
Yozgat’ta keşfedilmeyi bekleyen yerler arasında Alişar Höyüğü, Kerkenes ve Tavium, tarihinin yanı sıra eşsiz doğal güzellikleriyle de dikkat çekiyor.
Arkeolojik kazılar ve bilimsel araştırmalar, Anadolu coğrafyasının bu zengin tarihini gün yüzüne çıkarmaya devam ediyor. Bugüne kadar Türkiye'de 180'den fazla antik kent, ören yeri ve höyük keşfedilmiş durumda. Bu antik kentler arasında Yozgat'ta bulunan Alişar Höyüğü, Kerkenes Harabeleri ve Tavium, tarihinin yanı sıra eşsiz doğal güzellikleriyle de dikkat çekmeyi başardı.
ALİŞAR HÖYÜĞÜ
Sorgun ilçesi, Kadılı Köyü yakınlarında konumlanan Alişar Höyüğü; MÖ 4. binyılda Bakır Çağında MÖ 1. binyıl arasında yerleşilmiştir. MÖ 3. binyıldaki Erken ve Orta Tunç çağında Alişar surlarla çevrili bir kent haline geldi. Nihayet bölgenin en önemli şehri haline geldi. Güneyindeki Kaniş (Kültepe) gibi, MÖ 2. binyılda Asurlu tüccarların geldiği bir ticaret merkezi haline geldi. Sonra şehir imha oldu; bu, yarı-efsanevi Hitit kralı Anitta'nın istilası sonucu olmuş olabilir. Anitta'nın Kussar adında bir şehri ele geçirdiğine dair kayıtlar vardır ve bu şehrin Alişar Höyük olduğu anlaşılabilmektedir. Hititler sonra kuzeyde bulunan Hattuşaş'ı başkent yaptılar. MÖ 1400-1200 döneminde Alişar muhtemelen Ankuwa adlı bir taşra kasabası idi. Çoğu Hitit yerleşkeleri gibi Geç Tunç Çağının sonunda, MÖ 12. yüzyılda yanıp imha edildi. Daha sonra Frigler burayı ele geçirdiler. Alişar yakınlarında Kerkenes'te Friglerden kalma büyük bir Demir Çağ kenti bulunmaktadır.
Höyüğün ilk kuruluşundaki hali (MÖ 3200-2600) dörtgen planlı, kerpiç duvarlı, düz damlı evleriyle basit bir köy görünümündedir. Bundan sonraki devirlerde şehrin iç kalesi olduğu, evlerin belirli bir plana göre yapıldığı ve bazılarında duvarların içten ve dıştan sıvandığı görülür. Bu devirde şehir surla çevrilmiştir. Mezopotamya ile kültür alış verişinin bu devirde başladığı anlaşılmaktadır.
Üçüncü devirde ise, iki sur da, yani iç kale ve dış kale kuvvetlendirilmiş, iç kalenin alanı genişletilmiştir. Bu devir, MÖ 2200-2000 yılları arasında olup, Hitit çağına kadar devam eder.
Dördüncü devre gelince, Alişar’ın gelişmeleri iyice seçilebilmektedir. MÖ 2000-1500 yılları arasında Alişar büyük bir şehir hüviyetine bürünmüştür. Eski tunç çağının tersine, Hititler alt şehri yurtlandırmışlardır, yine alt şehir eski Hitit çağını karakterlendiren büyük bir surla sağlamlaştırılmıştır. Şehir, geniş planlı kale kapıları, yeraltı yolları ve yer yer kulelerle kuvvetlendirilerek savunmalı bir hale getirilmiştir. Büyük Hitit çağında (MÖ 1400-1200) önemini kaybetmeyen höyük, yine küçük bir yerleşme alanı olmuştur.
Beşinci devirde MÖ 1200 - 700 yıllarında Alişar’da, Hitit - Frig Kültürü görülür. Artık bu devirden sonra alt şehir önemini kaybetmiştir. Bundan sonra şehirde ortaya çıkan eserler Frig kültürünün ağırlığını ortaya koymuştur. Bu çağda iç kale eski temelleri üzerine yeniden yapılmışsa da MÖ 19. yüzyıla ait olan ilk yapı katının iç kale suru bir yangınla ortadan kalkmıştır.
Frig devrinden sonra önemini iyice kaybeden Alişar; Med, Pers, Helenistik çağ, Roma, Bizans, Selçuklu ve Osmanlı devirlerini yaşamışsa da bu devirlerden söz edilebilecek önemli izler yoktur.
KERKENES HARABELERİ
Sorgun ilçesine 13 km., Yozgat'a 50 km. mesafededir. Şahmuratlı Köyü ve İdrisli Köyü sınırları içerisinde bulunan Kerkenes Harabeleri Şahmuratlı Köyüne 5 km uzaklıktadır. Harabeler çok geniş bir alanı kaplamaktadır. Harabeleri çepeçevre saran sur kalıntıları yerinde durmaktadır. Hafif eğimli arazi üzerinde tam orta yerde Sülüklü Göl (Büyük Göl) olarak anılan yerde yaklaşık çapı 20 m. olan su birikintileri bulunmaktadır. Buna benzer Kızlar ve Atlar gölleri de bulunmaktadır. Araziyi saran sur kalıntıları batıda yaklaşık 4 m'lik bir boşluk bırakmaktadır ki burasının sur kapısı olabileceği tahmin edilmektedir. Kiremitlik olarak anılan yerde çok çeşitli kiremit parçaları, çanak parçaları ve kül yığını bulunmaktadır. Harabeleri tamamen gün ışığına çıkarma çalışmaları devam etmektedir
Halen Antik şehrin bilimsel kazı ve yüzey araştırmaları DR. Geoffrey SUMMERS başkanlığında bir ekip tarafından yürütülmektedir.
Kerkenes Dağında Frigce yazıt parçaları bulundu.
TAVİUM ANTİK KENDİ
Tavium Antik Kenti Yozgat il merkezinin 40 kilometre batısında bulunan Büyüknefes Köyü’nde yer almaktadır. Tavium'da Hitit ve Frig yerleşim izleri görülmesine rağmen asıl yerleşim Galatlar zamanında MÖ. 3'üncü yüzyıl ile 1'inci yüzyıl arasında olmuştur.
Tavium Romalıların Galat dedikleri kavmin MÖ. 280'li yıllarda Balkanlardan Anadolu’ya gelen Trokme (Trokmi) kolu tarafından kurulmuştur. Kent İç Anadolu Bölgesi'nde Trokmilerin yaşadığı Orta Kızılırmak yöresinin ticaret merkezi ve başkenti konumundaydı.
……….