Bölgenin halk mimarisinin önemli örneklerinden olan bu odalar, hem misafirhane hem de pansiyon işlevi görüyordu.
En çok Yukarıyahyasaray köyünde bulunuyor
Çayıralan ilçesi ve çevresindeki 23 köyde yapılan yüzey araştırması sonucunda 19 köy odasının ayakta olduğu tespit edildi. Bu odaların en çok yoğunlaştığı köylerden biri olan Yukarıyahyasaray’da, eskiden yedi köy odası bulunuyordu; ancak iki oda yıkılırken, bir oda orijinalliğini kaybetti. Günümüzde dört oda sağlam bir şekilde varlığını sürdürüyor.
Köy odalarının bu kadar fazla olması, Çayıralan’ın Yozgat’ın diğer ilçeleri ile Sivas’ın Gemerek ilçesine sınır konumda yer alması ve bölgenin yol güzergahı üzerinde bulunmasından kaynaklanıyor. Eski zamanlarda satıcılar, devlet görevlileri ve çeşitli meslek sahipleri bu odalarda konaklayarak ihtiyaçlarını karşılıyor, köy halkı misafirlerini “tanrı misafiri” olarak kabul ederek büyük bir misafirperverlik gösteriyordu.
Yukarıyahyasaray Köyü’nde bulunan ve 1910 yılında inşa edildiği tahmin edilen köy odası, yöresel kevek taşından yapılmış, tek katlı bir yapı olarak dikkat çekiyor. 1985 yılında onarılan oda, orijinal işlevini yitirse de günümüzde köyde yabancı uyruklu çobanların konaklamasında kullanılıyordu.
Kültürel bir miras
Köy odalarının giriş kapıları ve iç süslemeleri de yerel sanat anlayışını yansıtıyor. Kapı üzerindeki geometrik ve çiçek motifleri, köy odalarının sadece konaklama alanı değil, aynı zamanda kültürel bir miras olduğunun göstergesi olarak öne çıkıyor.
Bölgede yürütülen araştırmalar, köy odalarının Anadolu’nun geçmiş kültür yaşamına ışık tutarken, yerel halkın misafirperverlik geleneğinin canlı bir örneği olduğunu da ortaya koyuyor.
