Birleşmiş Milletler (BM) Kalkınma Programı ve Küresel Çevre Fonu Küçük Destek Programı kapsamında hayata geçirilen proje, başlangıçta çevre dostu güneş enerjisiyle çalışan ocaklar ve kurutma makineleriyle dikkat çekmişti. Ancak zamanla kötüleşen bakım koşulları nedeniyle bu sistemler çürüyerek kullanılmaz hale geldi.
Güneş Enerjisiyle Alternatif Enerji Üretimi
Orta Doğu Teknik Üniversitesi (ODTÜ) Mimarlık Fakültesi tarafından tasarlanan güneş ocakları, LPG, doğalgaz, elektrik ve odun gibi geleneksel yakıtların yerine geçebilecek alternatifler sunmayı amaçlıyordu. Proje kapsamında geliştirilen ocaklar, yemek pişirme, su kaynatma ve meyve-sebze kurutma gibi işlemler için kullanılıyordu. 1997 yılında başlatılan proje, özellikle köy halkına ekonomik faydalar sağladı ve geleneksel yakıtlara olan bağımlılığı azalttı. Güneş enerjisinin sağladığı tasarrufla köylüler, ek gelir elde edebilmek için ürünlerini kurutuyor ve pazarlıyordu.
Osman Muratdağı: “Büyük Bir Katkı Sağlıyordu”
Şahmuratlı Köyü eski muhtarlarından ve Kerkenes Tanıtma Derneği Başkanı Osman Muratdağı, projeye öncülük eden isimlerden biriydi. Muratdağı, güneş enerjisiyle çalışan 20 ocak ve kurutma makinesinin köy halkına dağıtıldığını ve köydeki dernek binası ile Kerkenes Kazı Evi bahçesine ek olarak 6 ocak kurduklarını belirtti. Ayrıca, köydeki turistlere güneş ocaklarında pişirilen yemeklerin ikram edildiğini söyledi. Ancak, aradan geçen yıllarla birlikte bu yenilikçi teknoloji, bakım eksikliği nedeniyle işlevini yitirdi.
Muratdağı, "Güneşten aldığımız enerjiyle yemek pişiriyor, pekmez kaynatıyorduk. Her türlü geleneksel yemeği güneş ocaklarında yapabiliyorduk. Köylüler, bu sistemle hem tasarruf sağlıyor hem de ürünlerini kurutarak ek gelir elde ediyordu. Ama son 10 yıldır bu sistem kullanılmaz hale geldi ve artık tamamen tahrip oldu" diye konuştu.
Yenilikçi Teknolojinin Kaybolması Üzüntü Verici
Projenin başlamasından sonra yaklaşık beş yıl boyunca kullanılan güneş ocakları, köy halkına çevre dostu alternatif enerji kaynağı sunmuş ve maliyetleri düşürmüştü. Ancak projenin sürdürülebilirliği sağlanamayınca, güneş ocakları zamanla terk edildi ve şu anda tamamen kullanılmaz durumda. Osman Muratdağı, "Keşke yeniden gündeme gelse, çünkü bu teknoloji büyük bir katkı sağlıyordu. Güneş enerjisini kullanarak çevre dostu bir şekilde enerji sağlıyorduk" ifadelerini kullandı.