Türkiye’nin narenciye üretiminde önemli bir paya sahip olan Adana’da mandalina üreticisi bu yıl sezonu beklediği gibi kapatamadı. 383 bin dönümden fazla alanda üretimi yapılan erkenci mandalina çeşitlerinde yüksek verim elde edilmesine rağmen, ürünlerin zamanında hasat edilememesi ve piyasadaki arz fazlalığı nedeniyle fiyatlar ciddi oranda düştü. Sezon başında 8 ila 15 lira arasında değişen kilogram fiyatları, kasım ayının ortasına gelinmesine rağmen 3 ila 5 lira seviyelerine kadar geriledi. Bu gelişme, hem çiftçiyi hem de bölge ekonomisini olumsuz yönde etkiledi.
Çukurova’da bu yıl birçok tarım ürünü zirai dondan etkilenirken, okitsu, mihowase, early ve primosol gibi erkenci mandalina çeşitleri bu olumsuzluklardan zarar görmedi. Ancak eylül sonunda başlayan hasat sürecinde işçi grevleri, ardından başlayan portakal kesimiyle birlikte mandalinada ciddi bir rekolte baskısı oluştu. Ürünlerin dalında kalması, hem ihracat kapasitesini düşürdü hem de iç piyasadaki fiyatları aşağı çekti.
İşçi Grevi ve Piyasa Yoğunluğu Hasadı Geciktirdi
Yüreğir Ziraat Odası Başkanı Mehmet Akın Doğan, yaşanan süreci değerlendirirken, en büyük etkenin 9 gün süren tarım işçisi grevi olduğunu belirtti. Doğan, “Hasat süreci eylül sonunda başlamıştı, ancak grev nedeniyle 9 gün boyunca ürün dalında kaldı. Bu gecikme, özellikle raf ömrü kısa olan mandalinada kalite kaybına yol açtı. Raf ömrünü yitiren meyveler dış piyasaya gönderilemedi, yalnızca sınırlı sayıda yüksek kaliteli ürün ihracata konu oldu” dedi.
Doğan, hasadın ekim ayı sonunda tamamlanması gerektiğini ancak kasım ortasında dahi devam ettiğini vurguladı. Ayrıca, portakal hasadının aynı dönemde başlamasıyla birlikte piyasada narenciye yoğunluğu oluştuğunu, bu durumun da mandalinanın değerini düşürdüğünü ifade etti. “Eğer zamanında kesilseydi, bu ürünler değerinde satılırdı. Şu anda üreticiler iç piyasaya yönelmiş durumda ancak orada da talep sınırlı” şeklinde konuştu.
Üreticiye ve Ekonomiye Kayıp: Yüzde 20 Ürün Dalında Kalabilir
Üretimdeki bolluğa rağmen piyasanın karşılık verememesi nedeniyle mandalinanın önemli bir kısmının dalında kalabileceği uyarısında bulunan Doğan, Hatay ve Adana genelinde toplam ürünün yüzde 10 ila 20’sinin ağaçtan toplanamayacağını öngördüklerini belirtti. “Kesimler zamanında yapılsaydı bu meyveler şu an pazarda olurdu. Hem üreticimiz zarar gördü, hem de ülke ekonomisi açısından bir kayıp yaşandı” dedi.
Sezon başında kilogram başına 15 liraya kadar alıcı bulan mandalinanın bugün 3 ila 5 lira seviyelerine gerilemesi, üretim maliyetlerinin altında bir gelir anlamına geliyor. Yüksek girdi maliyetleriyle mücadele eden üretici için bu fiyatlar yeterli görülmüyor.
