Türkiye Cumhuriyeti’nin başkenti olan Ankara, yalnızca siyasi kimliğiyle değil, tarihi dokusu ve ilçelerinin isim kökenleri ile de dikkat çeker. Her bir ilçenin adı, geçmişten bugüne uzanan bir kültürel birikimi ve halk arasındaki hikâyeleri yansıtır. Özellikle Ankara ilçelerinin isimleri, tarihi olaylardan, doğa unsurlarından ya da yerel halkın kullandığı deyim ve efsanelerden türemiştir. Bu yönüyle Ankara ilçelerinin isimleri, sadece coğrafi birer tanım değil; aynı zamanda sosyal belleğin bir parçasıdır.
Ayaş’tan Çankaya’ya, Mamak’tan Sincan’a kadar her ilçenin arkasında ilginç bir anlatı gizlidir. Kimileri kahramanlık hikâyeleriyle, kimileri ise halk arasındaki söylencelerle bugünkü adlarını almıştır. Bu derlemede, Ankara ilçelerinin isimleri ve anlamlarını merak edenler için kökenlerine dair detaylı bilgileri bir araya getirdik.
Tarihi ve Efsanelerle Yoğrulan İlçe İsimleri
Ankara’nın en bilinen ilçelerinden biri olan Çankaya, “can kaya”dan türemiş olabileceği gibi “çan kayası” anlamında da kullanılmıştır. Cumhuriyet döneminde ön plana çıkan Etimesgut ismi ise Ahi Mesud’dan alınarak "Eti" kelimesiyle birleştirilmiştir.
Keçiören ismi, keçi ve ören sözcüklerinin birleşimiyle ortaya çıkarken; bazı kaynaklarda bölgedeki üzüm bağlarının geç olgunlaşmasına atıfta bulunularak “geçveren” ifadesinden geldiği de yer alır. Mamak, adını Ahi Mamak’tan almış olabilirken; bir diğer anlamı da “askeri yerleşim” olarak geçer. Sincan, Osmanlı belgelerinde yer alırken, adının Saint Jean’a adanmış bir çeşmeden türediği de öne sürülür.
Yenimahalle, 1940’lı yıllarda artan konut ihtiyacı nedeniyle kurulmuş ve ismi zamanla buradan gelmiştir. Beypazarı, tarih boyunca pazaryeri kimliğiyle anılmış, Bey’in pazarı anlamında bu ismi almıştır. Gölbaşı, doğal göllerinden; Kızılcahamam ise sıcak su kaynaklarının kızıl topraklarından ismini almıştır.
Yerleşim ve Halk Hikâyelerine Dayanan İsimler
Haymana, Arapça kökenli “otlak” anlamına gelen kelimeden türetilmiş olabilirken; aynı zamanda Hayme Ana efsanesine de dayandırılır. Polatlı, Osmanlı’da yaşamış “Polad” adlı bir beyden esinlenmiş, kelime anlamı ise “çelik”tir. Şereflikoçhisar, çok sayıda şehit veren bu ilçeye “şerefli” unvanı eklenerek isimlendirilmiştir.
Kalecik, adını yüksek tepedeki tarihi kalesinden alır. Evren, daha yakın tarihte siyasi tercihle dönemin Cumhurbaşkanı Kenan Evren’in adı verilerek oluşturulmuştur. Çubuk, ilçeden geçen çay nedeniyle bu adı almıştır. Pursaklar ise Timur’un fillerini burada sakladığına dair bir efsaneye dayanır.
Akyurt, verimli toprakları ve temiz havası nedeniyle bu adı almış; Bala, yüksek yer anlamında Farsça “bâlâ” kelimesinden türemiştir. Çamlıdere, çam ağaçları ve derelerinden dolayı; Elmadağ, Asi Yozgat isminin halk direnişiyle değişiminden sonra adlandırılmıştır.