İlçenin nereden geldiği, hangi soya dayandığı ve tarihsel gelişimi hakkında merak edilenler araştırıldıkça, bölgenin geçmişine dair önemli ipuçları ortaya çıkıyor.
Çandır İlçe Olma Sürecinde Neler Yaşandı?
Çandır, idari yapılanma açısından önemli bir gelişim sürecinden geçti. 1930 yılında belediye teşkilatı kurulan Çandır, 1948’de bucak merkezi olarak teşkilatlandı. Nihayet 20 Mayıs 1990 tarihinde ilçe statüsüne kavuştu. Bu sürecin resmiyete kavuşması ise 15 Temmuz 1991’de ilk kaymakamın göreve başlamasıyla gerçekleşti.
Kurtuluş Savaşı Döneminde Çandır ve Yozgat
Çandır’ın tarihsel gelişimi, Yozgat’ın genel tarihi ile birlikte değerlendirildiğinde daha iyi anlaşılıyor. Kurtuluş Savaşı yıllarında Yozgat, doğrudan işgal yaşamasa da, bölgedeki iç karışıklıklar ve isyanlarla sarsıldı. Özellikle Kuva-yi Milliye’ye karşı olumsuz tutumlar, Yozgat’ta örgütlenme sürecini geciktirdi. Ancak 1919 sonrası gelişmelerle birlikte, Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti’nin Yozgat şubesi kuruldu ve Milli Mücadele’ye aktif destek başladı.
Bu dönemde müftü Hulusi Efendi ile birlikte Çapanoğlu ailesinden Edip ve Celal Beyler gibi isimler, direniş hareketinde yer aldı. Ancak aralarındaki fikir ayrılıkları, bölgede isyanların çıkmasına neden oldu ve süreç karmaşık bir hal aldı.
Cumhuriyet Döneminde Yozgat ve İlçeleşme
Cumhuriyet öncesi dönemde 60 vilayetten biri olan Yozgat, 1927 yılında resmen “Yozgat” adını aldı. Ardından yeni ilçelerin kurulmasıyla idari yapısı genişledi. 1990 yılında çıkarılan yasa ile Çandır da bu ilçeler arasında yerini aldı ve Yozgat’ın ilçe sayısı 13’e ulaştı.
Peki, Çandır Hangi Soydan Geliyor?
Çandır’ın adı ve kökeni üzerine çeşitli görüşler bulunmakta. İlçenin isminin “Çandır” boyuna dayandığına dair tarihsel veriler dikkat çekiyor. Oğuzların Üç-Ok koluna bağlı Çandır boyu, Anadolu’ya göç eden önemli Türk topluluklarından biri olarak biliniyor. Bu bağlamda, ilçenin ismi ve geçmişi, Oğuz-Türk boylarının izlerini taşıyor olabilir.
Tarihi ve Kültürel Miras Araştırmaları Devam Ediyor
Çandır’ın kökeni ile ilgili akademik araştırmalar ve arkeolojik çalışmalar, ilçenin tarihine daha fazla ışık tutmayı hedefliyor. Hem yerel tarihçilerin hem de araştırmacıların dikkatini çeken bu ilçe, Yozgat’ın derin kültürel geçmişinin önemli bir parçası olarak öne çıkıyor.