1928‑1960 yılları arasında Yozgat, farklı bölgelerden gelen göçlerle kültürel çeşitlilik kazandı. Yunanistan, Romanya ve Bulgaristan’dan gelen aileler, kente hem mimari hem de sosyal açıdan yeni izler bıraktı. Araştırmalar, göçmenlerin yerleştiği mahallelerde geleneklerini korurken modernleşmeye de hızla adapte olduklarını ortaya koyuyor.
- Ev ve yaşam kültürü: Yozgat’ta taş ve ahşap karışımı yapılar, iç sofali plan tipleri ve yöresel bezeme örnekleri dikkat çekiyor. Göçmenlerin yerleşimiyle birlikte farklı mimari unsurlar kent görünümüne yansıdı.
- Giyim ve günlük yaşam: Farklı yörelerden gelen halkın kıyafet kültürü, şehirde çeşitliliğin simgesi haline geldi. Bu durum günlük yaşamı da etkileyerek, kültürel etkileşimi artırdı.
Halk Kültürü ve Sosyal Ritüeller
Yozgat halkının sosyal yaşamı, gelenek ve göreneklerin korunması ile modernleşme arasında şekillendi. Düğünler üç gün sürerken, toplu halaylar halkı bir araya getirdi ve sosyal dayanışmayı güçlendirdi.
- Toplumsal ritüeller: Yağmur duaları, pazarda yapılan ritüeller ve köy şenlikleri halkın bir araya gelmesini sağlayarak toplumsal bağları güçlendirdi.
- Eğlence ve sanat: Halk dansları, tiyatro gösterileri ve müzik, günlük yaşamın vazgeçilmez bir parçası oldu. Özellikle Halkevleri bünyesinde düzenlenen etkinlikler, halkın sanata ve eğitime erişimini artırdı.
Eğitim ve Kurumsal Dönüşüm
Halkevleri ve Köy Enstitüleri, Yozgat’ın kültürel ve sosyal dönüşümünde kritik rol oynadı. Bu kurumlar, hem kırsal hem kent kesimde eğitimin yaygınlaşmasını sağladı hem de halkın sosyal bilinçlenmesini hızlandırdı.
- Halkevleri: Sinema, tiyatro ve halk dershaneleri ile sanatsal faaliyetler geniş kitlelere ulaştı. Halk, kültürel etkinlikler aracılığıyla hem eğlendi hem de bilgiye erişim sağladı.
- Köy Enstitüleri: Köy okullarının açılması ve öğretmen yetiştirme programları, kırsal kesimde eğitim seviyesini yükseltti. Bu sayede, köy halkı modern tarım teknikleri ve temel eğitim konusunda bilinçlendi.
Modernleşme ve Gelenek Arasında Dengelenen Sosyal Yapı
Bu dönemde Yozgat halkı, geleneksel yaşam tarzını korurken modernleşmeye de uyum sağladı. Göçler, eğitim kurumları ve kültürel etkinlikler, sosyal yapıyı dönüştürdü. Kent, hem tarihsel mirasını korudu hem de modern bir toplumsal dokuyu geliştirdi.
- Kültürel etkileşim: Göçmenlerin farklı gelenekleri ve halkın yerel ritüelleri, kentte zengin bir kültürel mozaik oluşturdu.
- Toplumsal dayanışma: Köy şenlikleri, ortak ritüeller ve etkinlikler, halk arasında güçlü bağların kurulmasına yardımcı oldu.