Bu davranışa “taziye” denir. Taziye, sadece bir gelenek değil; Peygamber Efendimiz Hz. Muhammed’in (s.a.s.) bizzat teşvik ettiği bir sünnettir.
Başsağlığı Dilemenin Dinî Dayanağı ve Fazileti
Hadis kaynaklarında, taziyede bulunmanın büyük sevaplara vesile olacağı bildirilmiştir. Tirmizî’nin rivayet ettiği bir hadiste, Resûlullah (s.a.s.) şöyle buyurmuştur:
“Felakete uğrayan bir kimseye ‘geçmiş olsun’ ziyaretinde bulunan kimseye, felakete uğrayan kişiye verilecek sevabın mislî verilir.” (Tirmizî, Cenâiz, 71)
Bir başka hadiste ise, çocuğunu kaybeden bir kadına taziyede bulunan kimsenin, Cennet’te özel bir elbiseyle mükâfatlandırılacağı müjdelenmiştir (Tirmizî, Cenâiz, 75).
Taziyenin Zamanı ve Şekli
İslam âlimleri, taziyenin en geç üç gün içinde yapılmasını uygun görmüşlerdir. Bu süre geçtikten sonra yapılan taziyenin, acıyı tazeleyebileceği düşünülerek mekruh sayılmıştır. Ancak, uzaklık veya gecikmeli haber alma gibi mazeretler söz konusuysa bu süre esnetilebilir. Taziye; yüz yüze ziyaretle, telefonla, mesajla veya uygun dijital yollarla da gerçekleştirilebilir. Önemli olan samimiyettir.
Taziyede Ne Söylenmeli?
Taziyede bulunan kişi, sabır ve dua içeren şu tür ifadeler kullanabilir:
-
"Allah sabır versin."
-
"Mekânı cennet olsun."
-
"Allah günahlarını affetsin, rahmetiyle muamele eylesin."
-
“Allah size metanet ihsan etsin.”
Taziye Evinde Davranış Kuralları
Taziye sırasında dikkat edilmesi gereken bazı hususlar da vardır. Üzüntüyü artıracak söz ve davranışlardan kaçınılmalı, ortam gereksiz sohbet veya gülüşmelerle meşgul edilmemelidir. Aşırı ağlama, isyan gibi dini açıdan hoş görülmeyen ifadelerden sakınılmalıdır. Ayrıca, yemek hazırlama yükü vefat edenin ailesine değil, komşu ve akrabalara aittir. Nitekim Hz. Peygamber, cenaze evine yemek götürülmesini teşvik etmiştir (Tirmizî, Cenâiz, 70).
Toplumsal ve Manevî Boyutu
Taziye, bireysel bir nezaket göstergesi olmanın ötesinde, İslam toplumu içinde dayanışma ve ümmet bilincinin göstergesidir. Din İşleri Yüksek Kurulu da 2017 tarihli açıklamasında taziyeyi hem sünnet hem de manevî destek açısından değerli bir sorumluluk olarak tanımlamıştır.
Sonuç: Taziye, Kalpten Kalbe Bir Dua Köprüsüdür
Taziye, yalnızca vefat merasimi değil, acıyı paylaşmanın, sabrı ve sevgiyi kuşanmanın en güzel yollarından biridir. Gönülden edilen bir dua, samimi bir başsağlığı mesajı, İslam’ın merhamet ve kardeşlik öğretilerinin hayata geçirilmesidir.
İslam’ın bu konudaki öğretileri, acıyı yalnızlaştırmaz; toplumsal şefkatle sarar. Taziye, hem ölene dua hem geride kalana destek demektir.