Türkiye’de milyonlarca emekli, emekli maaşını almasına rağmen çalışmaya devam ediyor. Özellikle EYT düzenlemesi sonrası 40’lı ve 50’li yaşlarda emekli olan birçok kişi iş hayatından kopmadı. Yeni devreye alınacak Tamamlayıcı Emeklilik Sistemi (TES) ile çalışan emekliler için ikinci bir emekli maaşı imkânı geliyor. Böylece hem SGK’dan maaş alınacak hem de TES üzerinden ikinci bir gelir elde edilebilecek.
Emekli olup çalışanların işyerindeki hakları diğer çalışanlardan farklı değil. İzinler, tazminat ve sosyal haklar aynı şekilde hesaplanıyor. 50 yaş üstündeki çalışanlara kıdemine bakılmaksızın en az 20 gün izin verilmesi gerekiyor. İşyerinden ayrıldıklarında kıdem tazminatlarını alabiliyorlar. Çalışmaya devam ettiklerinde yeni işyerinde de bir yılı doldurup işten çıkarılırlarsa ikinci kez tazminat hakkı doğuyor.
Ancak bazı farklar bulunuyor. Emekli çalışanlar rapor parası ya da işsizlik maaşı alamıyor. Kısa çalışma ödeneği gibi sosyal desteklerden de yararlanamıyorlar. İşyerleri, emekli çalışanlar için Sosyal Güvenlik Destek Primi (SGDP) ödemek zorunda. Fakat SGDP ödemeleri ikinci bir emeklilik sağlamıyor, mevcut maaşı artırmıyor.
Yeni sistemle birlikte tüm çalışanlar gibi emekli olduktan sonra çalışanlar da Bireysel Emeklilik Sistemi mantığıyla TES kapsamında prim ödeyecek. Bu ödemeler maaşın en az yüzde 3’ü üzerinden yapılacak. Sisteme çalışan, devlet ve işveren birlikte katkı sağlayacak. Böylece üçlü birikim ile ikinci emeklilik maaşı imkânı doğacak.
Emeklilik şartları mevcut sistemle benzer olacak. 10 yıl prim ve 56 yaş kuralı korunacak ancak yaş sınırının 60’a yükseltilmesi gündemde. TES kapsamında emekli olanlara SGK maaşları kesilmeden ikinci bir maaş ödenecek. Katılımcılar ister toplu ödeme alabilecek ister aylık düzenli maaş tercih edebilecek.
Emekli maaşlarına haciz konusu da yasalarla güvence altında. 5510 sayılı Kanun’a göre emekli maaşları yalnızca SGK alacakları, vergi borçları ve nafaka dışında haczedilemiyor. Bankalar aksi yönde işlem yaparsa icra müdürlükleri tarafından reddediliyor. Ancak emeklilerin kendi rızalarıyla bankaya verdikleri izinler geçerli sayılıyor. Bu nedenle kredi sözleşmelerinde imzalanan belgelerin dikkatle okunması önem taşıyor.
Vergi muafiyetleri de emekliler için önemli bir avantaj. Türkiye sınırları içinde 200 metrekareden küçük tek evi olan ve çalışmayan emekliler emlak vergisinden muaf tutuluyor. Fakat çalışan emekliler veya birden fazla konutu olanlar bu haktan yararlanamıyor.
Yeni Tamamlayıcı Emeklilik Sistemi ile çalışan emekliler hem maaşlarını koruyacak hem de ikinci bir gelir kaynağı elde edecek. Bu da özellikle EYT sonrası iş hayatına devam eden milyonlarca emekliye ek avantaj sağlayacak.
