Boğazlıyan Kaymakamı Mehmed Kemal Bey, Osmanlı Devleti'nin I. Dünya Savaşı'nın son yıllarında önemli idari görevlerde bulunmuş bir devlet adamıdır. 1 Mart 1884'te Beyrut'ta doğan Kemal Bey, eğitim hayatını Rodos'ta tamamladıktan sonra İstanbul Mülkiye Mektebi'nden mezun olmuştur. Kaymakamlık görevi boyunca Osmanlı İmparatorluğu'nun çeşitli bölgelerinde hizmet vermiştir.
Ermeni Tehciri ve Yargılanma Süreci
Kemal Bey'in adı, Ermeni tehciri sırasında Boğazlıyan Kaymakamı olarak görev yaptığı dönemde ön plana çıkmıştır. 1915 yılında Ermeni isyanları ve tehcir politikaları kapsamında Boğazlıyan'da yaşanan olaylar, onu zor durumda bırakmıştır. Görevini yerine getirirken, isyan eden çetelerle mücadele etmiştir.
Savaşın sona ermesinin ardından, Osmanlı Devleti üzerindeki İngiliz baskıları artmış ve İstanbul'daki işgal kuvvetlerinin baskısı üzerine Kemal Bey, 'yargılanmıştır. Mahkemede adil bir savunma yapma imkanı verilmeyen Kemal Bey, 10 Nisan 1919'da idam edilmiştir. İdamı, özellikle milliyetçi kesimlerde büyük bir infial yaratmış ve onun "Milli Şehit" olarak anılmasına yol açmıştır.
Milli Şehit İlan Edilmesi ve Anısı
Mehmed Kemal Bey'in idamı, Türk toplumunda büyük bir yankı uyandırmış ve ona yapılan haksızlık, Milli Mücadele ruhunun güçlenmesine katkı sağlamıştır. 1922 yılında, Türkiye Büyük Millet Meclisi tarafından "Milli Şehit" ilan edilmiş ve ailesine ömür boyu devlet tarafından destek sağlanmıştır. Mustafa Kemal Atatürk, bu kararı açıklarken, milletin ve devletin, memleket uğruna şehit olan yöneticilerin geride bıraktığı ailelere sahip çıkması gerektiğini vurgulamıştır.
Kemal Bey'in mezarı, İstanbul Kadıköy'de bulunmaktadır ve anısı, her yıl çeşitli etkinliklerle yaşatılmaktadır. Onun hikayesi, Osmanlı'nın son dönemlerinde yaşanan siyasi ve sosyal çalkantıların bir yansıması olarak tarihteki yerini korumaktadır.