Yozgat’ın Şefaatli ilçesine bağlı Paşaköy Kasabası, yüzyıllardır ayakta kalmayı başarmış önemli bir tarihi yapıya ev sahipliği yapıyor. Hasanpaşa Mahallesi’nde yer alan Tokmak Hasan Paşa Camii, Hicri 1187 (Miladi 1773) yılında inşa edilerek bölge insanının hem ibadet hem de kültürel yaşamında önemli bir yer edindi.
Tek katlı ve kırma çatılı mimarisiyle dönemin karakteristik özelliklerini taşıyan cami, Osmanlı taş işçiliğinin sade fakat etkileyici detaylarını günümüze kadar korumayı başarıyor. Caminin özgün mimarisinin yanı sıra, ahşap ve taş malzemelerin uyumlu birleşimi yapıya benzersiz bir kimlik kazandırıyor.
Kırma Çatılı, Taş Duvarlı ve Tarihi Dokusunu Koruyan Yapı
Tokmak Hasan Paşa Camii, kuzey–güney doğrultusunda dikdörtgen planlı olarak inşa edilmiş. Duvarları yığma taş örgü tekniği ile yükseltilmiş olup, alt ve üst bölümlerdeki pencere sıraları iç mekâna doğal ışık sağlar nitelikte. Dış cephede sıva üzerine badana uygulanmış olan yapı, sade estetiğiyle Anadolu cami mimarisinin geleneksel çizgisini yansıtır. Caminin minaresi ise özgün yapıya sonradan eklenen spiralli ve tek şerefeli bir unsur.
Yapı, 1895 yılında kapsamlı bir onarım görmüş; 1965 yılında gerçekleştirilen küçük çaplı restorasyon sırasında ise iç mekândaki bazı süslemeler yenilenmiş.
Ahşap İşçiliği ile Dikkat Çeken Tarihi Bir İç Mekân
Caminin en dikkat çekici bölümlerinden biri, ahşap ağırlıklı iç mimarisi. Mihraba doğru kalınlaşan devşirme taş kaideler üzerine oturan 8 serbest, 4 yalancı ahşap ayak, yapıyı taşıyan ana elemanları oluşturur. Bu ayakların üst kısımlarında yer alan oymalı bölümler, antik dönem sütun başlıklarını andıran detaylarıyla özellikle sanat ve mimari tarihçilerin ilgisini çekiyor. Harimin tavanı, dikine atılmış ahşap kirişler üzerine kaplanan ahşap malzemeyle oluşturulmuş olup, bu yönüyle dönemin kırsal cami mimarisinin en özgün örneklerinden biri olarak gösteriliyor. Mihrabın bulunduğu cephede dışa doğru taşan dikdörtgen pano içindeki niş ise Osmanlı dini mimarisinin sade ve fonksiyonel yapısını yansıtıyor.
Tescillenerek Koruma Altına Alındı
Tokmak Hasan Paşa Camii, Kültür ve Turizm Bakanlığı’na bağlı Kayseri Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu tarafından 2005 yılında tescillenerek koruma altına alındı. Bu karar, yapının tarihî ve kültürel değerinin gelecek nesillere aktarılması açısından büyük önem taşıyor.
Paşaköy Kasabası’nın yüzyıllardır ayakta kalan bu tarihi camisi, mimarisi ve taşıdığı kültürel değerle hem bölge halkı hem de tarih meraklıları için önemli bir ziyaret noktası olmaya devam ediyor.
