Yozgat Merkez’de yüzyıllardır süregelen geleneksel yorgancılık, son yıllarda azalma eğilimi gösteriyor. Usta-çırak ilişkisiyle sürdürülen bu el sanatı, hazır yorganlara olan ilginin artmasıyla birlikte neredeyse unutulmak üzere.
Yozgat’ta yorgan yapımında en çok koyun yünü kullanılıyor. Yün, önce güneşte yumuşatılıyor, ardından kimyasal kullanılmadan, mümkünse dere suyuyla yıkanıyor. Çift kişilik yorganlarda 4-4,5 kilogram, tek kişilik yorganlarda ise 3-3,5 kilogram yün kullanılıyor. Özel çeyizlik yorganlarda ise yün miktarı 3,5-4,5 kilogram arasında değişiyor.
Kumaş ve Motiflerde Özenli Seçim
Gündelik yorganlarda genellikle pamuklu, yumuşak dokulu beyaz kumaşlar tercih ediliyor. Çeyizlik yorganlarda ise kişinin zevkine göre renkli saten kumaşlar kullanılıyor. Ustalar, motif seçiminde “kalıp kataloğu”ndan yararlanıyor. Motif sayısı arttıkça yorganın fiyatı da yükseliyor. Ayrıca saten yorganlarda, yünün dışarı çıkmaması için yünle kumaş arasına elyaf konuyor.
Ustaların Elinden Uzun Ömürlü Yorganlar
Yorgan dikiminde, ustaların iğneyi parmaklarına zarar vermeden kullanabilmesi için özel bezle sarılmış demir yüzük taktıkları dikkat çekiyor. Yün yorganlar düzenli havalandırılıp naftalinle güvelerden korunuyor. Temiz kullanıldığında yün yorganların yaklaşık 20 yıl boyunca yıkanmasına gerek kalmıyor.
Doğal Yün Yorganların Faydaları
Doğal malzemelerden üretilen yün yorganlar, vücuttaki negatif elektriği alıyor ve sıcaklığı içeride tutarken soğuğu dışarı vermiyor. Bu özellikleriyle hâlâ birçok kişi tarafından tercih ediliyor. Hazır ürünlerin hızla yaygınlaştığı günümüzde, Yozgat’taki geleneksel yorgancılık yavaş yavaş azalsa da, doğal ve el emeğiyle üretilen yün yorganların değeri halen büyük.