Sabah Gazetesi yazarı ve araştırmacı-yazar Prof. Dr. Erhan Afyoncu, son köşe yazısında Osmanlı dönemindeki orman yangınlarını gündeme taşıdı. Afyoncu’nun kaleme aldığı dikkat çekici analizde, 1918 yılında Osmanlı topraklarında çıkan 427 orman yangınında toplam 26 bin 564 hektar alanın kül olduğu belirtildi. Bu yangınların yaşandığı 43 il arasında Yozgat da yer aldı.
Yozgat da Yangın Felaketinden Etkilendi
Osmanlı’nın son döneminde yaşanan bu felaketin belgelerinde, Yozgat’ın da orman yangınlarıyla mücadele ettiği açıkça yer alıyor. Yangınların büyük kısmı Temmuz ve Ağustos aylarında, aşırı sıcaklık, ihmalkârlık ve kasıtlı davranışlar sonucu meydana gelmişti. 1918 yazında en çok yangın çıkan iller Muğla, Kastamonu ve Aydın olsa da, Yozgat’ın da bu tarihi orman kaybına tanıklık eden illerden biri olması, bölge tarihine dair önemli bir not olarak kayıtlara geçti.
Sebep: Dikkatsizlik ve Hurafeler
Afyoncu’nun aktardığına göre, yangınların temel sebepleri arasında ihmal, dikkatsizlik ve bilinçsizlik yer alıyordu. Tarlaya yer açmak için ormanların kasten yakılması, hayvanlara otlak oluşturmak adına ormanları yok etmek gibi alışkanlıklar o dönemde de yaygındı.
Daha da dikkat çekici olanı ise, yağmur yağması için ormanların yakılması gibi batıl inançlara dayanan uygulamalardı. 1879 tarihli bir Osmanlı belgesinde, bazı cahil kişilerin “orman yakılırsa yağmur yağar” düşüncesiyle ateş çıkardıkları belirtiliyor. Bu tür inançlar, sadece doğayı değil, halkın geçim kaynağını da tehdit eden büyük yangınlara yol açmıştı.
Devlet, Yangınlarla Mücadelede Sertti
Ormanları koruma altına alan Osmanlı yönetimi, orman yangını çıkaranlara karşı oldukça sertti. Yangın çıkardığı sabit olan kişilere idam cezası dahi verilebiliyordu. Halk sürekli uyarılıyor, korucular denetleniyor ve yerel yöneticiler yangınlara karşı teyakkuzda olmaya zorlanıyordu.
Yozgat Tarihinde Az Bilinen Bir Sayfa
1918 yangınları, Yozgat tarihinin çok az bilinen ancak doğa hafızasında iz bırakmış trajik olaylarından biri olarak kayıtlarda yer alıyor. Erhan Afyoncu’nun kaleme aldığı bu bilgiler, Yozgat’ın geçmişine dair orman yangınlarıyla mücadele eden bir il olduğunu da gösteriyor. Yozgatlılara düşen ise, bu tarihi notu hatırlayarak bugünün doğasını daha bilinçli korumak.
