Türkiye'de yükselen konut fiyatları, dar ve orta gelirli vatandaşlar için ev sahibi olmayı giderek daha zor hale getiriyor. Bu zorlu sürece çözüm üretmek amacıyla Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek tarafından gündeme getirilen 50 yıl vadeli konut kredisi modeli, yeni bir dönemin habercisi olabilir. AK Parti’nin Kızılcahamam Kampı’nda konuşan Bakan Şimşek, Türkiye’deki yüzde 15’lik bir kesimin konut sahibi olma imkanı bulunmadığını vurguladı. Şimşek, bu grup için alternatif finansman modelleri geliştirilmesi gerektiğini belirterek, 30 ila 50 yıl arasında vadelerle desteklenmiş kredilerle bu kesimin ev sahibi yapılmasının mümkün olabileceğini ifade etti.
Şimşek’in açıklamaları, kamu destekli uzun vadeli kredi seçeneklerini ve alternatif mülkiyet sistemlerini yeniden tartışmaya açtı. TOKİ gibi kamu eliyle yürütülen projelerde halihazırda 20 yıla kadar vade uygulanırken, yeni modelin bu süreyi iki katına çıkararak kira öder gibi ev sahibi olma imkanını genişletmesi bekleniyor. Bu kapsamda devletin projeye doğrudan ortak olması ve finansman yükünün bir kısmını üstlenmesi gündeme geldi.
Gündemde olan bir diğer yöntem ise paylaşımlı mülkiyet modeli. Bu sistemde vatandaş konutun tamamını değil, belirli bir yüzdesini satın alarak hak sahibi oluyor. Kalan mülkiyet ise devletin ya da bir finans kurumunun elinde kalıyor. Zaman içerisinde yapılan ödemelerle vatandaşın payı artıyor ve süreç sonunda evin tamamına sahip olunabiliyor. Bu sistem Avrupa'da bazı ülkelerde uygulanırken, Türkiye için de alternatif olarak değerlendiriliyor.
Ancak bu modellerin hayata geçirilebilmesi için bazı yapısal sorunların aşılması gerekiyor. Türkiye’de yüksek seyreden enflasyon ve konut arzının yetersiz olması, bu tür uzun vadeli finansman modellerinin önündeki en büyük engeller arasında yer alıyor. Ayrıca, söz konusu kredi modelinden kimlerin yararlanabileceği konusu da netleşmeye başladı. Hiç tapusu olmayanların, ilk kez konut sahibi olacak kişilerin ve dar gelirli ailelerin bu kapsama dahil edilmesi öngörülüyor.
Kamu destekli konut projelerinde bugüne kadar uygulanan vadeler sınırlı kalırken, 50 yıl gibi uzun vadeli planlar sosyal konut üretiminde yeni bir paradigma oluşturabilir. Bu süreçte düzenlemelere yönelik yasal ve ekonomik altyapının da oluşturulması bekleniyor.
