Tıp literatüründe pre-diyabet olarak adlandırılan gizli şeker, kan şekerinin normalin üzerinde olmasına rağmen tip 2 diyabet teşhisi konacak kadar yüksek olmaması durumunu ifade ediyor. Uzmanlara göre, tip 2 diyabet öncesi dönemde ortaya çıkan gizli şeker, önlem alınmadığı takdirde yaklaşık 10 yıl içinde diyabete dönüşebiliyor.
Açlık kan şekeri 90-126 mg/dl arasında olan kişiler gizli şeker riski taşıyor. 126 mg/dl ve üzeri ise tip 2 diyabet olarak tanımlanıyor. Özellikle kilo problemi yaşayanlar ve ailesinde diyabet hastası olanlar dikkatli olmalı.
Gizli Şekerin Nedenleri
Gizli şekerin temelinde insülin direnci yatıyor. Normalde pankreas tarafından salgılanan insülin, kan şekerini düzenler ve hücrelerin enerji üretmesini sağlar. Ancak insülin direnci oluştuğunda, hücreler şekeri yeterince kullanamaz ve kandaki şeker seviyesi yükselir. Pankreas bu durumu dengelemek için daha fazla insülin salgılar, fakat uzun vadede bu durum tip 2 diyabete yol açabilir.
Belirtileri Nelerdir?
Gizli şeker çoğu zaman belirti vermese de bazı işaretler fark edilebilir:
Şeker düşmesi
Aşırı kilo alma veya verme
Sürekli tatlı yeme isteği
Sabahları zor uyanma, halsizlik ve yorgunluk
Gündüzleri uyuklama
Sinirlenme, bulanık görme
Ağız kuruluğu, aşırı su içme
İdrara çıkma sayısında artış
Kimler Test Yaptırmalı?
Uzmanlar, aşağıdaki kişilerde gizli şeker testi yapılmasını öneriyor:
Vücut kitle indeksi 25’in üzerinde olanlar
Fiziksel olarak aktif olmayanlar
Gebelik sırasında gestasyonel diyabet yaşayanlar
4,1 kg’dan ağır bebek doğuranlar
Polikistik over sendromu olanlar
Hipertansiyon hastaları
Ailesinde diyabet öyküsü olanlar
HDL kolesterolü 35 mg/dl’nin altında olanlar
Trigliseridi 250 mg/dl’den yüksek olanlar
Tedavi ve Yaşam Tarzı Önerileri
Gizli şekeri kontrol altına almak için beslenme ve yaşam tarzı büyük önem taşıyor. Uzmanlar, şunları öneriyor:
Sigara ve alkolden uzak durmak
Karbonhidrat alımını sınırlamak
Fazla kilolardan kurtulmak
Düzenli egzersiz yapmak
Omega-3 ve yeşil çay tüketmek
Düzenli uyumak ve stresten uzak durmak
Haftada iki kez balık, bir kez kırmızı et tüketmek
Posalı gıdaları ve sağlıklı yağları tercih etmek, katı yağ ve soslanmış etlerden kaçınmak
Beslenme Önerileri
Beyaz ekmek yerine tam buğday veya çavdar ekmeği
Margarin yerine zeytinyağı
Beyaz pirinç yerine bulgur
Pasta, kek ve dondurma yerine meyve
Kahve ve siyah çay yerine yeşil çay
Asitli içeceklerden uzak durmak
Günde 2,5 litre su tüketmek
Tuz tüketimini azaltmak
Yumurtayı haşlayarak tüketmek, haftada 2’den fazla olmamak
Hazır ve işlenmiş gıdalardan kaçınmak
Uzmanlar, bu önlemlere uyulduğunda gizli şekerin kontrol altına alınabileceğini ve sağlıklı bir yaşamın sürdürülebileceğini vurguluyor.
