Hazine ve Maliye Bakanlığı, vergi kaçakçılığıyla mücadelede yeni bir uygulamayı 1 Ekim 2025 itibarıyla yürürlüğe koyuyor. Yapılan düzenlemeyle sahte belge kullanan mükelleflerin “bilmiyordum” savunması esas alınmayacak; belgenin bilerek kullanıldığı varsayımıyla vergi incelemesi ve yaptırımlar uygulanacak. Bu yaklaşımın amacı kayıt dışı ekonomiyi daraltmak, vergi gelirlerinin korunmasını sağlamak ve sahtecilik zincirlerini hızlı şekilde tespit etmektir.
Düzenleme kapsamında Vergi Denetim Kurulu (VDK) Risk Analiz Merkezi tarafından geliştirilen Kuruluş Gözetimli Analiz (KURGAN) sistemi risk skorlaması yapacak; yüksek riskli mükelleflere öncelikli denetim uygulanacak, teminat istenebilecek ve ihtiyati haciz tedbirleri devreye alınabilecek. Ayrıca, sahte belge düzenleyen veya kullandığı açıkça tespit edilenler hakkında vergi zıyaı cezası uygulanmasının yanı sıra suç duyurusunda bulunularak 3 ila 8 yıl hapis cezası gündeme gelecek.
Yeni düzenleme ne getiriyor?
Bakanlığın politikası artık sahte belge kullanımında kasıt unsurunu esas alıyor. Eskiden mükelleflerin "belgeyi bilmeden kullandığı" yönündeki beyanları yaptırımdan muafiyet sağlayabiliyordu; yeni uygulamada bu tür savunmalara itibar edilmeyecek. Sahte belge kullandığı tespit edilenler için üç kat vergi zıyaı cezası uygulanacak ve durum vergi kaçakçılığı kapsamında değerlendirilecek. Ayrıca geçmişe dönük şüpheli durumlar da değerlendirilecek; ilgili mükelleflere yazılı bildirim yapılacak ve kayıt düzeltme imkânı tanınacak.
Denetim ve yaptırım süreçleri nasıl işleyecek?
VDK Risk Analiz Merkezi, KURGAN isimli sistemle mal veya hizmet alım-satım işlemlerinin gerçekliğini risk skorlamasıyla inceleyecek. Riskli görülen mükelleflerin kaydı olan depoları, satış belgeleri ve üretim kayıtları talep edilecek; para hareketleri ve envanter yoklamalarıyla tespit yapıldıktan sonra denetim sonuçlarına göre doğrudan işlem tesis edilebilecek. Teminat gösteremeyen mükelleflere ihtiyati haciz uygulanabilecek. Sahte belge düzenleyenlerin organize suç boyutunda incelenmesi, bu faaliyetlerin para aklama kapsamına alınması ve yapay zekâ ile makine öğrenmesi uygulamalarıyla inceleme süreçlerinin hızlandırılması da planlanıyor. Bu adımlar, zincirleme sahte belge kullanımının ve bu yolla elde edilen haksız kazancın önlenmesini hedefliyor.
