Otobüs ve uçaklarda zorunlu olan emniyet kemerlerinin trenlerde bulunmaması birçok yolcunun dikkatini çekiyor. Türkiye’de ve dünyada her gün milyonlarca kişi tarafından tercih edilen trenlerde, bu önemli güvenlik donanımının yer almaması ilk bakışta bir eksiklik gibi görünebiliyor. Ancak demiryolu güvenliği uzmanlarına göre bu durum, trenlerin farklı çarpışma dinamiklerine ve özel tasarımına bağlı olarak bilinçli şekilde tercih edilen bir uygulama.
Çarpışmalarda Koltuklar Koruyucu Rol Üstleniyor
Trenlerde yaşanan çarpışmalarda yolcuların yaralanma riskini artıran temel etken, önlerindeki koltuğa çarpma durumu. Bu nedenle tren koltukları, özel olarak yerleştirilmiş ve güçlendirilmiş yapılarıyla çarpışma anında yolcuyu en az etkileyecek şekilde tasarlanıyor. Bu koltuklar, enerji emici özellikleri sayesinde vücut hareketlerini kontrol altına alarak emniyet kemeri olmadan da güvenliği sağlamayı hedefliyor.
Trenlerde emniyet kemeri testleri geçmişte yapılmış olsa da, beklenen başarı elde edilemedi. Hatta bazı araştırmalarda, kemer takmayan yolcuların daha sert koltuklara çarpmaları nedeniyle genel güvenlik seviyesinin düştüğü tespit edildi. Özellikle çocuklar ve kısa boylu yetişkinlerde boyun bölgesi yaralanmalarında artış gözlemlendi. Bu da, emniyet kemeri sistemine geçilmesi durumunda yeni koltuk tasarımlarına ihtiyaç duyulacağı anlamına geliyor.
Yolcu Alışkanlıkları ve Hareket Özgürlüğü de Etkili
Uzmanlara göre tren yolculuğunda önemli bir diğer unsur ise yolcuların hareket özgürlüğü. Trende ayağa kalkmak, tuvalete gitmek veya yemekli vagona geçmek günlük bir rutin haline gelmiş durumda. Bu nedenle sabit kemer kullanımı pratikte uygulanabilir bulunmuyor. Aynı zamanda mürettebatın her yolcunun kemer kullanımını denetlemesinin de mümkün olmadığı belirtiliyor.
Dünya genelinde trenlerde emniyet kemeri kullanılmıyor. Bu tercih, yalnızca maliyet ya da alışkanlık değil; aynı zamanda çarpışma anındaki fiziksel etkileri minimize etmeyi amaçlayan bilimsel çalışmaların ve güvenlik analizlerinin bir sonucu olarak karşımıza çıkıyor.